پەڕەی زانا سلیم کەلاری

علم بلا أدب کنار بلا حطب  ....... قال زکریا العنبری رحمه الله  (( علم بلا أدب كنار بلا حطب ،  وأدب بلا علم كروح بلا جسم )).   [ الجامع لأخلاق الراوي وآداب السامع(80/1)]  واتا : زانست بە بێ ئەدەب وەکو ئاگرێک وایە بە یێ سوتەمەنی ، وە ئەدەب بەبی زانست وکو روح وایە بەبێ لاشە .   ................... واتا : کاتیک ئاگر سوتەمەنی نەبێت ئەوا هەرچەند بەهێز بێت هەر دەکوژێتەوە بەهەمان شێوەش زانست وایە ئەگەر ئەدەبی لەگەڵ نەبیت ئەوا بەردەوام نابێت . وە هەروەها ئەگەر کەسێک زانستی نەبێت ئەدەب بەتەنها ڕزگاری ناکات چونکە تەنانەت بۆ دەست خستنی ئەدەب خۆی کەسەکە پێویستی بە زانست هەیە ، چونکە دەبێت بزانیت ئەدەبی هەر کات و ساتێک چیە ؟ .

قوة حفظ أبي زرعة رحمه الله  ......... قال أبو زرعة الرازي رحمه الله :  «إن في بيتي ما كتبته منذ خمسين سنة، ولم أطالعه منذ كتبته، وإني أعلم في أي كتاب هو، في أي ورقة هو، في أي صفحة هو، في أي سطر هو». .................... ترجمة أبي زرعة الرازي في «تاريخ بغداد» (10/330)، و«تاريخ دمشق» (38/24).

مع الأسف !! ...........  ‏تغير الناس عما كنتُ أعهدهُ .. ‏فاليوم لا أدبٌ يغنى ، ولا فطنُ ..  - ‏فلا صديق يراعي غيب صاحبه .. ‏ولا رفيق على الأسرار يُؤْتَمَنُ ..

إذا رُمْتَ أن تحيا سليماً مِنَ الرَّدى                               ودِينُكَ مـوفورٌ وعِرْضُكَ صَـيِّنُ فَلا يَنْطِقَنَّ مِنْـكَ اللسـانَ بِسَوْأَةٍ                                   فَكُـلُّكَ سَوْءَاتٌ وَلِلنَّـاسِ أَلْسُنُ وَعَيْناكَ إنْ أَبْـدَت إِليْكَ مَعائِبـاً                                فَدَعْها وَ قُلْ يـا عَينُ لِلناسِ أَعيُنُ وعاشِرْبِمَعْروفٍ وَسامِحْ مَن اعتَدى                              وِدافِـعْ ولكـن بالتي هيَ أَحْسَنُ.

ئەگەر ئەدەبت نیە بێ دەنگ بە !!! .......... ینسب إلى ابن قتیبة رحمه الله أنه قال : ‏ ‏( إذا فـاتكَ الأدبُ فالـزَمِ الصَّـمت )

هەندێک لە ڕەوشت جوانی ......................... ١- ئەگەر ئامۆژگاری کار بوویت فەضحی خەڵکی مەکە . ٢- ئەگەریش گەلەیت هەبوو خەڵکی بریندار مەکە .  ٣- مامەڵە لەگەڵ ئێستای خەڵکیدا بکە نەوەک ڕابردوویان . ٤- مامەڵە لەگەڵ ژیری خەڵکیدا بکە نەوەک تەمەنیان .

حەسادەت و دوژمنایەتی سەر دەکێشێت بۆ بووهاتان ! ................ قال ابن العربي المالكي - رحمہ الله تعالــﮯ :   "والناس إذا لم يجدوا عيباً لأحد وغلبهم الحسد عليه وعداوتهم له أحدثوا له عيوباً "  [(العواصم من القواصم) (٤٦٩/٢)] . واتا : خەڵکی ئەگەر هیچ عەیبێکیان نەبینیوە لە کەسێکدا ، وە حەسادەت و دوژمانەیتیەکەشیان بۆی زاڵ بوو بەسەریاندا ، ئەوا عەیبی بۆ دروست دەکەن .

قال السفاريني رحمه الله : ( وكم إمام هجر لله خدنا كان أعز عليه - لولا انتهاكه لمحارم مولاه - من روحه ، فصار بذلك كالجماد بل أدنى).  [غذاء الألباب لشرح منظومة الآداب (221/1)] واتا: چەند پێشەوا هەیە کە لە بەر خاتری خوای پەوەردگار هاوڕێی خۆشەویستی خۆی هەجر کردووە کە ئازیز تر بووە -ئەگەر پێشێلکاری ئەو هاوڕێیە نەبوایە بۆ سنورەکانی خوای پەروەردگار- لە ڕۆحی خۆی ، بەڵام بەهۆی ئەوەوە وەکو بێگیانی لێهات بەلایەوە و لەوەش کەمتر . 

[شکۆمەندی ڕیگای دیکەی هەیە ] ............................ باشە ،  ڕێزداری و شکۆمەندی بەشی هەموو کەسێک دەکات ئیتر چ پێویست بە حەسودی بردن دەکات ؟؟؟؟!!!  دیارە کەسانێک نایانەویت لە ڕێگای شکۆمەندیەوە دەربکەون ،  بۆیە ڕێگای تر دەگرنە بەر کە بریتیە لە لەناوبردنی شکۆمەندان.

قسەی جوان بکەن لەگەڵ خەڵکیدا. ‏.......... پەروەردگارمان دەفەرموویت : [وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا ] [البقرة : 83]. وە هەروەها دەفەرموویت : [ وَقُلْ لِعِبَادِي يَقُولُوا الَّتِي هِيَ أَحْسَنُ ] [الإسراء:53]. پێدەچێت وشەیەکی جوان کە هیچ گرنگ نیە بەلاتەوە هیمەتیک زیندوو بکاتەوە کە چەندین ساڵە کپ بووە .  بۆیە هەرگێز کەمتەرخەم مەبە لە وتنی وتەی جوان و سود بەخش.

سبحان الله بەڕاستی  شاعیر  جوانی فەرمووە ............................. لا خير في ودِّ امرءٍ متملقٍ *** حلو اللسان وقلبه يتلهب يعطيك من طرف اللسان حلاوة *** ويروغ منك كما يروغ الثعلب يلقاك يحلف أنه بك واثق *** وإذا توارى عنك فهو العقرب

  [ڕەوشتی دەیەم : سوێند خواردن لە کڕین وفرۆشتندا] لە ئەبو قەتادەی ئەنصاریەوە خوای لێ ڕازی بێت کە گوێی لە پێغەمبەری خوا بووە فەرموویەتی : (   ٳياكم وكثرة الحلف في البيع ، فٳنه ينفق ثم يمحق). [رواە مسلم ] واتا : ئامان وریای زۆر خواردن بن لە کڕین و فرۆشتندا ، چونکە دەبێتە هۆی فرۆشتنی کاڵاکەت بەڵام بەرەکەتەکەی لەناو دەبات لە سوودەکانی ئەم فەرموودەیە : ۱- وریاکردنەوەی موسڵمانان لە ترسناکی زۆر سوێند خواردن . ۲- زۆر سوێند خواردن بەرەکەتی کڕین و فرۆشتن لەناو دەبات . ۳- گرنگ نیە شت ومەک زۆر دەفرۆشرێت یان کەم بەڵکو گرنگ ئەوەیە بەرەکەت دار بێت.

[ڕەوشتی نۆیەم: بەکەم دانانی موسڵمانان] ...... لەئەبو هوڕەیڕەوە خوای لێ ڕازی بێت دەفەرمووێت : پێغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم فەرموویەتی : ((بحسب امرئ من الشر أن يحقر أخاه المسلم)) [رواه مسلم (2564)] واتا : بەسە بۆخراپی کەسێک کە برا مووسڵمانەکەی خۆی بەکەم دابنێت . سوودەکانی ئەم فەموودەیە : ۱ - درووست نیە بۆ مووسڵمان بەچاوی کەمێتی و سوکێتیەوە سەریری مووسڵمانان بکات . ۲ - بەکەم سەیر کردنی موسڵمانان لە کبر و خۆبەگەوەرە زانیەوە سەرچاوەدەگرێت کاتێک مرۆڤ خۆی بەگەورە دەزانێت ئەو کات بەبچووک وکەم خەڵکی دەبینێت بۆیە بەکەم دانانی موسڵمان ئەم تاوانەش دێتە سەر .

  [ڕەوشتی هەشتەم : توڕەبوون] لە ئەبو هوڕەیڕەوە - خوای لێ ڕازی بێت - کە کەسێک فەرموویەتی : ئەی پێغەمەری خوا ئامۆژگاریم بکە ، پێغەمبەری خواش دەفەرمووێت : (لا تغضب) چەند جارێک دووبارەی دەکاتەوە ، هەر دەفەرمووێت : (لا تغضب). واتا : توڕە مەبە . [ٲخرجە البخاري] سوودەکانی ئەم فەرموودەیە : ۱- توڕەبوونی مسڵمانان -لە جگە لە جێگای شەرعی خۆیدا- کارێکی ناڕەوایە.  ۲- پێغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم ڕێنموونی موسڵمانا دەکات کە کۆنتڕۆڵی نەفسی خۆیان بکەن و کەسانێک بن زوو هەڵنەچن . ۳- ڕێگریەی پێغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم لە توڕەبوون ، مانای ئەوە دەبەخشێت = ڕێگریە لە ئەو هۆکارانەی کە دەبێتە مایەی توڕەبوون و کۆنتڕۆڵ نەکردنی نەفس . = کارنەکردن بە دەرەنجامی توڕەبوون ، و کپ کردنەوەی بۆ ئەوەی تووشی هەڵەی نەکات . یەکێکیش لە هۆکارەکانیکارنەکردن بە توڕەبوون بریتیە لە وتنی : (ٲعوذ بالله من الشيطان الرجيم ) . وەکو لە فەرموودەی صحیدا هاتووە . ٤-ئەگەر توڕەبوون لەپێناوی خوای پەروەردگار بێت کاتێک سنورێکی خوا دەبەزێنرێت ئەوا کارێکی ناڕەوا نیە و بەڵو پێویستە ، وەکو توڕەبوون لە...

  [ڕەوشتی حەوتەم : گومانی خراپ بردن بەکەسانی ناشایستە] لە ئەبو هوڕەیڕەوە - خوای لێ ڕازی بێت - کە پێغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم فەرموویەتی : ( ٳياكم والظن ، فٳن الظن ٲكذب الحديث) متفق عليه . واتا : ئامان وریای گومان بن ، چوونکە بەڕاستی گومان درۆترین ووتەیە . سوودەکانی ئەم فەرموودەیە : ۱- گومانی خراپ بردن بە موسڵمانان کارێکی حەرام و قەدەغەکراوە چونکە پێغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم قەدەغەی کردووە. ۲- گومانی خراپ بردن بە موسڵمانا ن درۆترین وتەیە ، چونکە گومانەکە بەڵگەی لەسەر نیە هەروەکو چۆن درۆش بەڵگەی لەسەر نیە . ۳- ئەو کەسانەی کە حەرامە گومانی خراپیان پێ ببرێت بریتین لەوانەی کە بەناوبانگ نین بەخراپە و سەرپێچی ، چونکە ئەو کەسەی ناسراو بێت بەخراپە و سەرپێچی ئەوا گومان پێ بردنی حەرام نیە . ۳- بەڕاستی گومانی خراپ دەبێتە مایەی تێک دانی نێوان چەندین دۆست و خۆشەویست ، بۆیە بۆ هێشتنەوەی کۆمەڵگا بەسەلامەتی ئاینی پیرۆزی ئیسلام ئەم کارەی قەدەغە کردووە .

 [ڕەوشتی شەشەم : خواچواندن پیاوان و ئافرەتان بەیەکتر] لە ئیبن عەباسەوە - خوایان لێ ڕازی بێت - دەفەرمووێت : پێغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمووێت : (لعن رسول الله المتشبهین من الرجال بالنساء ، والمتشبهات من النساء بالرجال) ٲخرجه البخاري . واتا : نەفرەتی خوا لەو پیاوەی خۆی دەچوێنێت بە ئافرەت ، وە ئەو ئافرەتەشی کە خۆی دەچوێنێت بە پیاوان . سوودەکانی ئەم فەرموودەیە : ۱- ترسناکی خۆچواندنی (لاسایی کردنەوە ) ئافرەتان و پیاوان بەیەکتر کە کارێکی حەرم و قەدەغە کراوە لەئیسلامدا . ۲- نەفرەتی خوا هەڕەشەیەکی زۆر تووندە و بەواتای دوورخسنەوە لە ڕەحمەتی دێت کە ئەمەش بەڵگەیە لەسەر خراپی و ترسناکی ئەم تاوانە . ۳- لاسایی کردنەوە و خۆچواندنی ئافرەتان و پیاوان بەیەکتر هەموو بوارەکانی : [ جلو بەرگ و شێوازی قسەکردن و هەڵسووکەوت [ دەگرێتەوە   وەکو لە فەرموودەکاندا هاتووە. ٤-پەروەدگارمان هەریەک لە پیاوان و ئافرەتانی تایبەتمەند کردووە بە جۆرێک لە   جۆرەکان ئەمەش حیکمەت و کارلەجێی تیایە و ڕازی نابێت ئەو یاسایە بشکێنرێت بۆیە هەرکەسێک سەرپێچی بکات سزای تووندی بۆ داناوە ...

    [ ڕەوشتی پێنجەم : جنێو فرۆشی و بێ ئابڕووی ]. لە ئەبو دەردائەوە - خوای لێ ڕازی بێت - دەفەرمووێت : پێغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم : (ٳن الله يبغض الفاحش البذيء ) [ ٲخرجه الترمذي وصححه الٲلباني في صحيح الجامع ] واتا : خوای پەروەردگار ڕقی لە کەسی ڕەوشت ناشرینی جنێو فرۆشی ، بێ ئابڕووە . لەسوودەکانی ئەم فەرموودەیە: ۱-[ الفاحش] ڕەوشت ناشرینی جنێو فرۆشی وە هەروەها [البذيء] بێ ئابڕووی و شەرم نەکردن لەکاتی قسە کردندا لە   ئیسلامدا کارێکی نادرووست و قەدەغە کراوە . ۲- خاوەنی ئەم کارانە ئیشەکەیان ئەوەندە ناشرینە کە پەروەردگار ڕقی لێیانە . ۳- هاوڕێیەتی و تێکەڵاوی بیانوو نیە بۆ بەزاندنی سنوورەکانی شەرم و حەیا و پشت گوێ خستنی ڕێنمایە شەرعیەکان بەڵکو پێویستە لەسەر مووسڵمان کەسێکی زمان پاکی بەشەرم حەیا بێت و قسەی ناشرین نەکات. ٤-لە فەرموودەی دیکەدا ئەم کارانە هەڕەشەی تووندیان بۆ هاتووە کە ئەم کارانە کاری باوەڕداران نیە .

[ ڕەوشتی چوارەم : گوێگرتن لە قسەی خەڵکی بەبێ ئیزن] لە ئیبن عەباسەوە خوای لێ ڕازی بێت دەفرمووێت : پێغەمبری خوا صلی الله علیه وسلم فەموویەتی : (من تسمع حديث قوم وهم له كارهون صب في ٲذنه الآنك يوم القيامة) [ٲخرجه البخاري ]. واتا : هەرکەسێک هەوڵی گوێگرتن بدات بۆ وتەی کەسانێک کە پێیان ناخۆشە گوێیان لێ بگیریت ئەوا قوڕقۆشمی تواوە دەکرێتە گوێی لەڕۆژی دوایدا . سوودەکانی ئەم فەرموودەیە : ۱- گوێگرتن لە قسەی خەڵکی کارێکی ناڕەوا و حەرامە و لەتاوانە گەورەکانە . ۲- ئەم سزایە بۆ کەسێکە هەوڵی گوێگرتن بدات نەوەک دەنگەکە بێت بە گوێیدا.   ۳- ئەم تاوانە بۆ ئەو گوێگرتنانەیە کە خاوەنەکەی پێی ناخۆشە گوێی لێ بگریرێت . ٤-   پێناخۆش بوونی خەڵکی بە دووڕێگا دەزانرێت : ڕاستەوخۆ پێت بڵێن نامانەوێت گوێت لێ بێت یان بەحاڵیانەوە بۆت دەربکەوێت کە پێیان خۆش نیە . ٥- یەکێکی دیکە لەڕێگاکانی گوێگرتن بریتیە لە قسە دەرهێنان بە منداڵان یان دانانی ئامێری دەنگ تۆمار کردن بەبێ ئاگاداری خەڵکی .

[ڕەوشتی سێیەم : درۆکردن لە پێناو پێکەنینی خەڵکی] لە بەهزی کوڕی حەکیمەوە دەکێڕێتەوە لەباوکیەوە لە باپیریەوە دەفەرمووێت : گوێم لە پێعەمبەری خوا بوو صلی الله علیه وسلم دەیفەرموو: «وَيْلٌ لِلَّذِي يُحَدِّثُ بِالحَدِيثِ لِيُضْحِكَ بِهِ القَوْمَ فَيَكْذِب، وَيْلٌُ لَهُ، وَيْلٌ لَهُ» [رواه التِّرمذي (2315),   وحسَّنه الألباني في «صحيح الترمذي» (1885)].   واتا : وەیل بۆ ئەو کەسەی کە قسەدەکات بۆخەڵکی بۆئەوەی پێکەنن و درۆیان بۆ دەکات ، وەیل بۆ ئەو کەسە ، پاشان وەیل بۆ ئەو کەسە . سوودەکانی ئەم فەرموودەیە : ۱- درووست نیە بۆ مرۆڤی موسڵمان درۆ بکات لەپێناو پێکەنینی خەڵکی . ۲- سزای قورس دانراوە بۆ ئەو کەسەی ئەم تاوانە دەکات کە ئەویش بریتیە لە وەیل کە شیوێکە لە شیوەکانی دۆزەخ - پەنابەخوا - بەڵکو چەند جارێک ئەم دووعای دووبارە کراوەتەوە لەفەرموودەکەدا.. ۳- ئەگەر ئەم گاڵتە کردنە بریتی بێت لە گاڵتەکردن بە درووشمە ئاینیەکان لەپێناو پێکەننینی خەڵکی -وەکو ئەمڕۆ دەیبین - ئەوە تاوانەکەی گەورە ترە پەنا بەخوا بەڵکو کوفرە. ٤-ئەم فەرموودەیە ڕێگر نیە لە گاڵتەکردنی ئاسایی و دڵ ...

[ڕەوشتی دوو ەم : جنێودان بەمردووەکان] دایکە عائیشە خوای لێ ڕازی بێت دەفەرمووێت : پێغەمبەری خوا ﷺ فەرموویەتی : (لا تسبوا الٲموات ؛ فٳنهم ٲفضوا ٳلی ما قدموا ) ٲخرجه البخاري . واتا : جنێو بە مردووەکان مەدەن ، چونکە ئەوان گەڕاونەتەوە بۆلای ئەوە کردەوانەی   ئەنجامیان داوە . سوودەکانی ئەم فەرموودەیە : ۱- نابێت جنێو بدەین بە مردووەکان چونکە لە ئیسلامدا قەدەغە کراوە .   ۲- وە حیکمەتیش لەم قەدەغەکردنە - والله ٲعلم - بریتیە لە : وەی کە ئەوان گەڕاونەتەوە بۆلای کردەوەکانی خۆیان و پاداشت و سزای وەردەگرن .  وە هەروەها ئەم کارەش دەبێتە هۆی ئازاردانی زیندەکان . ۳-ئەم فەرموودەیە وریاکردنەوەی خەڵکی ناگرێتەوە لەهەڵەی کەسی مردوو کە ئەوهەڵەیەی ببێتە مایەی زیان بۆ دین و ژینی موسڵمانان بەڵکو ئەو کارە پێویستە وحەرام نیە .

 [ڕەوشتی یەکەم :   خیانەتکاردن لە بەرپرسیارێتی] .     لە مەعقلی کوڕی یەسارەوە خوای لێ ڕازی بێت دەفەرمووێت : گوێم لە پێغەمبەری خوا بوو ﷺ   دەیفەرموو : ( مَا مِنْ عَبْدِ يَسْتَرْعِيهِ اللَّهُ رَعِيَّةً، يَمُوتُ يَوْمَ يَمُوتُ، وَهُوَ غَاشٌّ لِرَعِيَّتِهِ، إِلَّا حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِ الْجَنَّةَ ) متفق علیە. واتا : هیچ بەندەیەک نیە خوای پەروەردگار خەڵکانێک بخاتە ژێر دەستیەوە ، پاشان کەمردنی دێت و دەمرێت خیانەتی لە ژێر دەستەکانی کردبێت ئیلا پەروەردگار بەهەشتی لەسەر حەرام دەکات .   ئەمەش گشتگیرە و هەموو بوارەکان دەگرێتەوە جا ئەو بەپرسیاریەتیە بچووک بێت یان گەورە گشتی بێت یان تایبەتی :   بەرپرسی وڵاتێک بێت و هاوڵاتی هەبێت   یان بەرپرسی قوتابخانەیەک بێت و خوێندکاری هەبێت   یان بەرپرسی مزگەوتێک بێت و نوێژخوێن و فێرخوازی هەبێت . یان بەپرسی خێزانێک بێت و منداڵ و کەسوکاری لەبەر دەست بێت .

کۆمەڵێک ئامۆژگاری  بۆ لاوان  نوسینی :    شێخ عبدالرزاق عبدالمحسن البدر وەرگێڕانی  :  زانا سلیم کەلاری بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه وسلم ، أما بعد : أيها الشاب الموفق : هذه وصايا أنصحك بها نصيحة محبٍ مشفق ؛ إن أخذت بها كانت موجبةً لنجاتك وسببًا لفلاحك وسعادتك في دنياك وأخراك : ئەی گەنجی ڕینمونی کراو و ئەی برای لاوم : ئەمە کۆمەڵێک سپاردەیە کە ئامۆژگاری تۆی پێدەکەم ، ئامۆژگاری کەسێک ی خۆشەویستی دڵسۆز ، ئەگەر وەری بگریت و کاری پێبکەیت ئەوە دەبێتە مایەی ڕزگاربوونت و هۆکارێک دەبێت بۆ سەرفەرازی و خۆشبەختیت لە دونیا ودواڕۆژتدا :     １-         - عليك -أيها الشاب- أن تعمل على صيانة شبابك وحفظه بأن تتجنب الشرور والفساد بأنواعه مستعينا في ذلك بالله متوكلًا عليه وحده جل في علاه ، وكلَّ باب أو مدخلٍ أو طريقٍ يفضي بك إلى شر أو فساد فاجتنبه واحذره غاية الحذر . ئەی برای لاوم پێویستە لەسەرت کاربکەیت لەسەر پاراستن و پارێزگاری کردن لە گەنجێتی...

هەندێک لە سەرپێچی و خراپەکانی  ( تەقەی خۆشی )  ...................... بسم الله الرحمن الرحيم الحمد لله والصلاە والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه وسلم ، أما بعد : بەڕاستی دەبێت مرۆڤی موسڵمان لەکاتی خۆشحاڵ بوون و بێزاربوونی دا پەیوەست بێت بە ڕەوشت و ئاکارە شەرعیەکانەوە و تەنها ئەو کارانە ئەنجام بدات کە لە ئاینی پەروەردگاردا ڕیگا پێدراوە . بۆیە یەکێک لەو کارانەی کە هەندیک لە موسڵمانان دوبارەی دەکەنەوە و بریتیە لە ( تەقەی خۆشی ) . لەڕاستیدا ئەم کارەش لەچەندین ڕووەوە هەڵەو سەرپێچی تێدایە کە بە ئیزنی خوای گەورە ئاماژەی پێدەکەین : v   سەرپێچی یەکەم : ترساندنی موسڵمان . یەکەێک لە ڕوون ترین سەرپێچیەکانی ئەم کارە (تەقەی خۆشی) بریتیە لە ترساندنی موسڵمان کە ئەم کارەش لە ئاینی پیرۆزدا حەرام کراوە و بەسەرپێچی دانراوە ، وەکو پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم دەفەرمووێت : (لَا يَحِلُّ لِمُسْلِمٍ أَنْ يُرَوِّعَ مُسْلِمًا) رواه أبو داود. واتا : حەڵاڵ نیە بۆ هیچ موسڵمانێک کە موسڵمانێکی دیکە بترسێنێت . v   سەرپێچی دووەم : بەفیڕۆدانی پارە و سامان و ئيسراف كردن ....