پەڕەی زانا سلیم کەلاری

وریای ستەم کردن بن  ......... لە جابرەوە خوای لی ڕازی بێت کە پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم فەرموویەتی : ا تَّقوا الظلم؛ فإنَّ الظلم ظلمات يوم القيامة (1) واتا : وریای ستەم کردن بن چونکە بەڕاستی ستەم کردن لە دونیا تاریکی ڕۆژی دواییە . وەستەم کردنیش بریتیە لە : دانانی شتێک لە جیگایەک کە شایستەی نەبێت . وەستەمیش سێ جۆرە : یەکەم : ستەمی مرۆڤ بەرامبەر پەروەردگاری ئەویش بە هاوەڵ بۆ خوا بڕیاردان . دووەم : ستەمی مرۆڤ لە نەفسی خۆی بەتاوان و سەرپێچی خوای پەروەردگار . سێ یەم : ستەمی مرۆڤ لە کەسانی بەرامبەری جا لە : ١- پارە و سامانیان بێت ٢- یان شەرەف و کەرامەتیان ٣-یان لە خوێنیان . ...... (1)رواه مسلم :2578

ئەوانەی تانە دەدەن لە زانایان ، دەعوەکەیان لەناو دەچێت و زانایانیش هەر دەمێنن .... چڵە پۆپی دژیەکی بریتیە لەوەی کە : ئینکاری بکەیت لە قسەكردن بە فێرخوازان و بانگخوازان لە هەمانکاتیشدا ڕازی بیت بە تانەدان له پێشەوایان و گەورە زانایان . بۆیە ئەو کەسانەی کە سەری زمان و بنی زمانیان بووە بە باسی (ئەدەب و ڕێز و زانینی فەزڵی خاوەن فەزڵ ..... ) لە هەمان کاتدا بوونەتە حەربێک لەسەر پێشەوایان و گەورە زانایانی ئەهلی سونە . ئەمە بانگەشە نیە بۆ ڕێگادان بە بێ ڕێزی بەرامبەر فێرخوازان و بانگخوازان . بەڵکو ئینکاری کردنە لە ئەم : بێ ئەدەبی و بێڕێزیەی کە دەکرێت بەرامبەر زانایانی گەورەی ئوممەت . تۆمەتبار کردنیان بەوەی کە ئەمانە لەناو ڕێبازی پیسی ئیخوان بوونە و ئەم بۆچوونە بۆگەنەیان لە فیکر و مێشکدا ماوە . لەکاتێکدا ئەگەر هەمان پێوەر دابنرێت بۆ فێرخوازان و بانگخوازانی دیکە ئەوە ڕازی نابن . ئەمەش چڵەپۆپی دژیەکیە پەنا بەخوا دەگرین لەوەی کە بگەین بە ئەو ئاستە نزمە . پێشەوای ئەهلی سوونە شێخ مقبل الوادعی بەڕەحمەت بێت دەفەرمێت : ئەوانەی تانە دەدەن لە زانایان ، دەعوەکەیان لەناو دەچێت و زانایانی...

من أراد الوقوف على عيوب نفسه فله في ذلك أربع طُرُق ......... من أراد الوقوف على عيوب نفسه فله في ذلك أربع طُرُق: الطريقة الأولى: أن يجلِسَ بين يدي شيخٍ بصيرٍ بٍعُيوبِ النفس يُعَرِّفُه عيوب نفسِه وطُرُقَ علاجها, وهذا قد عزَّ في هذا الزمان وجودُه. الطريقة الثانية: أن يطلُبَ صديقًا صدوقًا بصيرًا متدينا ويُنَصِّبَه رقيبًا على نفسِه لينبِّهه على المكروه من أخلاقِه وأفعاله. الطريقة الثالثة: أن يستفيدَ معرفةَ عيوبِ نفسِه من ألسنةِ أعدائه, فإنَّ عين السُّخط تبدي المساوئ . الطريقة الرابعة: أن يُخالِط الناس ، فكل ما يراه مذمومًا فيما بينهم يجتنبُه . ......... ينظر : مختصر منهاج القاصدين لابن قدامة المقدسي رحمه الله: 156