بۆچونی زانایانی سەردەم سەبارەت بە یەکخستنی بانگ لە مزگەوتەکاندا

بۆچونی زانایانی سەردەم

 سەبارەت بە یەکخستنی بانگ لە مزگەوتەکاندا

....................

الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله ، أما بعد :

1)        پێشەوا و فەرمودەناسی سەردەم محمد ناصر الدین ئەلبانی ~:

(( تعطيل شعيرة الأذان من مئات المساجد بالأذان الموحد في أحد البلاد الإسلامية خلافا لإجماع سائر البلاد الإسلامية سلفا وخلفا)).

واتا : لەکاتی باس کردنی بیدعەکاندا دەفەرمووێت :- 67: پەکخستنی دروشمي بانگدان لە سەدان مزگەوتەوە بە یەکخستنی بانگدان لە یەکیک لە ولاتە ئیسلامیەکاندا بە پێچەوانەی یەکدەنگی هەموو ولاتانی ئیسلامی لە کۆن وتازەدا ^([1]).

وە هەروەها دەفەرمووێت :  (( ولست أدري - والله ! - كيف تجرأ على إحداث هذه البدعة من أحدثها بعد هذه القرون الطويلة ، ومع استمرار سائر عواصم البلاد الإسلامية على المحافظة على الأذان في كل مسجد وإعلانه بواسطة مكبر الصوت !))

واتا : من نازانم والله چۆن جورئەتی کردە سەر داهێنانی ئەم بیدعەیە ئەو کەسەی دای هێناوە دوای ئەم هەموو سەدە درێژەی ، وە لەگەڵ بەردەوامی هەموو ولاتانی ئیسلامی لە پایتەختەکانیاندا لەسەر پاریزگاری کردن لە بانگدان لەهەموو مزگەوتێکدا و ئاشکراکردنی بەهۆی سەماعە و گەورە کەرەوەی دەنگەوە^([2])

2)        المجمع الفقهي الإسلامي المنعقد في مكة بتاريخ 12 /7/ 1406 هـ:

إکتفا کردن بە بەکارهێنانی رادیۆی بانگدان بۆ مزگەوتەکان لە ڕێگای ئامێری تۆمارکردنی دەنگەوە جێی خۆی ناگرێت ، وە بانگی شەرعی بەم شێوازە بەدەست ناکەوێت و بەدی نایەت ، وە واجبە لەسەر موسڵمانان کە ڕاستەوخۆ بانگ بدەن لەکاتی خۆیدا بەوشێوازەی کە موسڵمانان بۆیان ماوەتەوە لەسەردەمی پێغەمبەرمانەوە محمد صلى الله علیه وسلم هەتاوەکو ئیستا^([3]) .

3)        الهيئة الدائمة للبحوث و الإرشاد

بانگدان بەهۆی ئامێری تۆمارکردنی دەنگەوە جێگای خۆی ناگریت بۆ بە جێهێنانی ئەم عیبادەتە^([4]) .

4)        زانای پایەبەرزی ئیسلام محمد بن صالح العثیمین ~

ئایا بانگدان لەڕێگای تسجیلەوە صحیح و دروستە ؟

وەلام : بانگدان بە مسجل صحیح و ڕاست نیە ، چونکە بانگدان عیبادەتە و عیبادەتیش پێویستی بە نیەت هەیە ^([5]). 

وە هەروەها دەفەرمووێت :  گواستنەوەی بانگ لەڕێگەی تۆمارگراوەوە (تسجیل) دروست نیە لە جێگەی ئەو بانگەی كە شەرعییە و ڕێگەپێدراوە دابنرێت ، چونكە بانگی شەرعی و ڕێگەپێدراو نزاكردن و وەسفكردنی خودای گەورەی تێدایە ، بۆیە ئەمەش كرارەو پێویستی بە كەسێكە ئەنجامی بدات ، بەڵام بانگی تۆماركراو هیچ كردارێكی تێدا نییە ، چونكە ئەگەر بتەوێت گوێ لە تۆماركراوێك بگریت تۆماركراوەكە عیبادەتێكی نەكردووە و بە هۆی كارەكەیەوە لە خودای گەورە نزیك ببێتەوە .

ئەی ئەگەر ئامێرەكە تێك چوو؟ بۆیە جاری وا هەیە ئامێرەكە تێك دەچێت ، بۆیە دروست نیە لە جێگەی بانگی شەرعی دابنرێت ، بەڵكو پێویستە لە بانگی شەرعی و ڕێگەپێدراودا كەسێك كە تەكلیف لەسەرێتی ئەو بانگ بدات.

وشەی خودای گەورە بە بەرز ڕابگرێت و شاهیدی بدات بە یەكتاپەرستی خودا ، وە شاهیدی بدات كە پێغەمبەرمان نێردراوی خودای گەورەیە و بانگی خەڵكی بكات بۆ نوێژ و سەرفرازی و .... دەبێت ئەمانەی تێدا بێت .

وە ئەگەر ئێمە وتمان بانگی تەسجیل و تۆماركراو شەرعی و دروست نیە ئەوە ئەو كاتەش دروست نیە وەڵامیش بدرێتەوە .

واتە دروست نیە خەڵكی شوێنی بكەوێت .

لەبەر وتەی پێغەمبەری خودا صلی الله علیه وسلم كە فەرموویەتی : (( إذا سمعتم المؤذِّن فقولوا مثل ما یقول المؤذن )) ^([6])

واتە ئەگەر گوێتان لە بانگدەر بوو وەكو ئەوە بڵێن كە بانگدەر دەیڵێت .

وە ئێمەش لە ڕاستی دا گوێمان لە بانگدەر نەبووە ، بەڵكو گوێمان لە دەنگێكی تۆمار كراو و تەسجیل بووە كە پێشتر تۆمار كراوە .

وە ئەگەر كەسێك پرسیاری كرد و وتی : جیاوازی چیە لە نێوان گواستنەوەی لە ڕێگەی كەسێكەوە یان لە ڕێگەی تۆمار كراوێكەوە؟

لە وەڵامدا دەڵێین : جیاوازی نێوانیان ئاشكرایە ، چونكە ئەو كەسەی كە بە ویستی خۆی بانگ دەدات بانگێكی شەرعی و ڕێگەپێدراوە و ئەم شێوازەیان وەڵام دەدرێتەوە و پەیڕەوی دەكرێت بەو شێوازەی كە لە سوننەتدا هاتووە ، بەڵام بانگی تۆماركراو لە ڕاستی دا بانگ نییە ، وەكو چۆن پێشتر ئاماژەمان پێ كرد.

.

پوختەى بابەتەکە :
１-  بانگدان دروشم و شەعیرەیەکى گەورەى ئیسلامە .
２-  یەکخستنى بانگدان بیدعە و داهێنراوە لە سەردەمانى پێشودا بوونى نەبووە.
３-  بانگدانى ئەلیکترۆنى شوێنى بانگى شەرعی ناگرێتەوە و زیان بەخشە .
４-   بانگدانى ئەلیکترۆنى فەزل و ئەجرى بانگدان لەدەست موسڵمانان دەدەت.
５-  بانگدان عیبادەتە و عیبادەت پێویستى بە نیەتە ئەمەش لە مسجل و رادیۆدا بوونى نیە .

６-  بانگدان فەرزێکى کیافییە لەسەر موسڵمانان ئەگەر پێى هەڵنەستن هەمووویان تاوانبار دەبن لەو ناوچەیە .
７-  ئەگەر لە رێگاى ڕادیۆوە بانگ بدرێت وەڵام دانەوەى پێوست نیە .
８-  جیاوازى هەیە لە نێوان بانگى ئەلیکترۆنى بۆ بە ئاگاهێناننەوە وەکو لە مۆبایل و شوێنەکانى کارکردندا هەیە لەگەڵ بانگى ئەلیکترۆنى بۆ ئاشکراکردنى کاتى نوێژەکان لە مزگەوتدا .

وصلى الله وسلم على نبینا محمد وعلى آله وصحبه وسلم .  

کۆکردنەوە و وەرگێڕانی

زانا سلیم کەلاری

٢٦-٢-٢٠١٧

---

([1]) الأجوبة النافعة عن أسئلة لجنة مسجد الجامعة (ص: 133)

([2]) سلسلة الأحاديث الضعيفة والموضوعة (12/ 322)

([3]) المجمع الفقهي الإسلامي المنعقد في مكة بتاريخ 12 /7/ 1406 هـ :

([4]) الهيئة الدائمة للبحوث و الإرشاد رقم 5779 بتاريخ 4 /7 /1403 هـ

([5]) مجموع فتاوى و رسائل - المجلد الثاني عشر سۆال رقم : ١٠٥

 ([6]) رواه البخاری611 ، ومسلم 383 .